Hatay’daki izlenimlerimize ve görüşmelerimize devam ediyoruz. Zelzelenin üzerinden 2 yıl geçti. Yaşanan büyük felaketin yarattığı şok hissi geçtikçe yurttaşlar kendi ruh sağlıklarıyla keskin bir biçimde yüzleşiyor. Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşayan çift B.M ve M.M. zelzeleye birlikte yakalanmışlar. “En büyük kaygım zelzele olduğu için akülü lambalarla merdiven ışıklandırmaları üzere tedbirler aldım, hatta herkesten habersiz sarsıntı durumunda süratli inme pratikleri yaptım” diyor B.M. Hatay’daki herkesin zelzele ihtimaline bu kadar yakın olduğunu bilirken bir kentin sarsıntıya bu kadar hazırlıksız yakalanması düşündürücü.
STRES BOZUKLUĞU KAÇINILMAZ
“Biz şanslıydık, binamızdan bir an evvel çıkabildik” diyen M.M., “Oğlum zelzelede 3 yaşındaydı. Kaygı sineması üzere bir sahneyle konuttan çıkabildik. Oğlum, o gün üstündeki pijamayı zelzele pijaması olarak isimlendirdi. Bir daha giydirecek olduğumda ‘Deprem pijamasını giydirme anne’ dedi. Hâlâ odada yalnız uyuyamıyor. Geceleri ağlayarak uyanıyor” diyor. Sarsıntı bölgesine ait çalışmaları da olan Psikolog Ece Başak Karakaş, Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’nun, kişinin fizyolojik yahut ruhsal varlığını tehdit eden bir travma sonrasında ortaya çıkan, travmatik olayın tekrar tekrar yaşanması, olayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma ve artmış uyarılmışlık üzere özgül semptomlarla kendini gösteren bir ruhsal rahatsızlık olduğunu anımsatıyor.
GÜVEN HİSSİ SARSILDI
Küçük bir çocuğun kıyafeti zelzeleyle tanımlaması ve kaçınılması da bu belirtilerden birisi olarak önümüzde duruyor. Sarsıntının çocuklarda temel itimat hissiyatı yarattığı çok açık. Karakaş, şu çarpıcı eki yapıyor bahse ait: “Çocuk bir canavardan korkuyorsa, anne babanın canavardan korkmayan yatıştırıcı sesiyle endişesiyle baş edebilir. Sarsıntı bölgesindeki çocukların dehşetleri hala anne babalarının da korkularıyken yatışma hissinden bahsetmek hayli güç.”
BAŞKA BİR SORUN: GEÇ YAS
Bölge beşerinin öbür bir sorunu ise “Geç yas” tepkisi göstermesi. Bulunduğu koşullar ve ailedeki durumu gereği acıyla yüzleşmeyi erteleme hali. Sarsıntıda Antakya’da kardeşini ve yeğenlerini yitiren Ç.M.S., “Acil müdahale periyodu bittikten sonra kendime yöneldim. Depresyonda olduğumu eşim fark etti. Aldığım dayanağın birinci 6 ayında birçok tanıya direnç gösterdim” kelamlarıyla her ailede neredeyse en az bir kişinin yaşadığı diğer bir periyot ve probleme dikkat çekiyor. Zelzele bölgesinde üç gün kalan birisi bile, bölge beşerinin her manada düzgün görünmesinin bile bir probleme işaret ettiğini anlaması güç değil. Bölgenin ekmek üzere, su üzere ruhsal takviyeye muhtaçlığı var. Zira bu uğraş de bölge insanı için gereğince güçlü. Ve dayanak almadan bu uğraşta başarılı olması çok sıkıntı.