İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ahlak polisinin bayanları başörtü mecburiliği konusunda bundan sonra rahatsız etmeyeceğini söyledi.
Birleşmiş Milletler (BM) geçen hafta İran’da bayanların katı kıyafet kurallarını ihlal ettikleri gerekçesiyle hala şiddetle cezalandırıldığı ikazında bulunmuştu.
Temmuz ayında cumhurbaşkanlığı seçimini kazandıktan sonra düzenlediği birinci basın toplantısında konuşan Pezeşkiyan, bir bayan gazetecinin polis araçlarından kaçınmak için yolunu değiştirdiğini anlatması üzerine polisin hala sokaklarda olup olmadığını sordu.
Başörtüsünü saçları hafifçe görünür halde takan gazeteci, polislerin sokaklarda olduğunu söyledi.
Pezeşkiyan buna karşılık olarak, “Ahlak polisi [kadınlara] karışmamalı. Ben bayanları rahatsız etmemeleri için durumu takipte olacağım” dedi.
22 yaşındaki Mahsa Amini’nin vefatının ikinci yıl dönümüne denk gelen toplantıdaki bu konuşma, İran İslam Cumhuriyeti Haber Ağı dahil birçok ana TV kanalında yayımlandı ve toplumsal medyada viral oldu.
Pezeşkiyan seçim öncesinde, başörtüsü zorunluluğunu denetleyen devriye uygulamalarına karşı çıkacağına kelam vermişti. Ayrıyeten ülkenin uzun müddettir devam eden internet denetimlerinin bir kısmını hafifleteceğini de söylemişti.
İran, Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra vefatının akabinde ülke çapında bayanların öncülük ettiği protestoların yayılmasıyla toplumsal medyada nezareti artırmıştı.
Pezeşkiyan’ın birinci basın toplantısında birtakım bayan gazetecilerin başörtülerini gevşek bağlamış olmasına müsaade verilmesi, bayanlar için uygulanan katı giysi kurallarının gevşetilmesinin işareti olarak yorumlandı.
BBC İzleme Servisi’ne nazaran bu tavır, bayan gazetecilerin başlarını tam örtmesinin mecburî olduğu evvelki resmi etkinliklere nazaran bariz bir sapmaydı.
BM: Bayanlar daha fazla baskı altında
Pezeşkiyan’ın açıklaması ülkede bayanların katı giysi kurallarına karşı geldiklerinde cezalandırıldıklarını söyleyen Birleşmiş Milletler (BM) raporundan bir hafta sonra geldi.
BM’nin geçen hafta yayınladığı raporda, “Devlet yetkilileri, bayanları ve kız çocuklarını temel haklarından daha fazla yoksun etmek için baskıcı tedbirleri ve siyasetleri genişletti” deniliyor.
Hükümetin hem kamusal hem de özel ortamlarda “hicap maddelerine uymaya ait nezareti artırdığı” ve kuralları ihlal eden bayanlara ve kız çocuklarına daha şiddetli cezalar uygulanmasını desteklediği belirtiliyor.
BM’ye nazaran güvenlik güçleri, zarurî hicap maddelerine ve düzenlemelerine uymadığı düşünülen bayanları ve kız çocuklarını “dövmek, tekmelemek ve tokatlamak üzere süregelen fizikî şiddet aksiyonlarını daha da artırdı.”
BM ayrıyeten, “Başörtüsü ve İffet” yasa tasarısının İran Muhafızlar Kurulu’nda son onay evresinde olduğunu ve yakın vakitte tamamlanabileceğini belirtti.
BM araştırmacıları, “Yasa tasarısı, başörtüsü takmayan bayanlar için fahiş para cezaları, daha uzun mahpus cezaları, iş ve eğitim fırsatlarında kısıtlamalar ve seyahat yasakları üzere daha sert cezalar öngörüyor” diyor.